Ứng xử trong giao tiếp

- Gây niềm say mê, tìm được ý nghĩa trong cuộc sống, công việc đang
tiến hành.

- Củng cố niềm tin, thuyết phục về một kết cục tốt đẹp.

- Phải tạo ra sự an toàn, biết cách chống đỡ dư luận, tạo dư luận mới ủng
hộ.

- Tính đến nhiều phương án, chọn phương án hợp với mình nhất, có thể
tạo ra những vấp ngã nhỏ để luyện tập bản lĩnh, chủ động đề phòng tính
tự kiêu.

Trong những trường hợp cụ thể đòi hỏi mọi người phải biết ứng biến và
điều quan trọng hơn là hãy tìm cho được sơ đồ đi tới thành công riêng
của mình.

II. Một số cách ứng xử:

1. Thủ thuật “ném đá thăm đường”:

Có bạn trai tâm sự: Đến dự đám cưới một người bạn, tôi đã gặp một
người con gái mà tôi thầm mơ ước, tôi rất muốn làm quen với người con
gái ấy nhưng không biết phải bắt đầu như thế nào?

Có lẽ trước tiên nên bắt đầu vào đề từ cùng một hứng thú. Chẳng hạn có
thể từ một bức tranh, một bản nhạc, một ca khúc mới được mọi người
yêu thích, hay một bộ phim mới, một quyển sách mới, một mốt quần áo
mới… những cái đối phương biết rõ và có phản ứng tích cực. Hoặc có
thể từ một điểm chung nào đó về học tập, việc làm… Bắt đầu từ những
câu chuyện không quan trọng lắm để làm mất đi sự căng thẳng và ngăn
cách giữa hai người và qua đó bạn có thể hiểu thêm về người bạn mà ta
muốn gần gũi (những sở thích, thói quen, cá tính…) có một sơ đồ giao
tiếp sau đây:

a. Giai đoạn trước khi giao tiếp:

- Xác định mục đích, làm quen đối tượng và gây ấn tượng tốt

- Đánh giá đối tượng, hoàn cảnh:

+ Sở thích,thói quen, cá tính.

+ Thời gian, không gian cuộc gặp.

+ Có hay không có người giới thiệu.

- Lựa chọn phương án ứng xử:

+ Tìm cớ làm quen cho hợp lý, tế nhị.

+ Ngôn ngữ, cử chỉ dễ cảm mến.

+ Văn phong gần gũi, không quá trịnh trọng nhưng cũng không suồng
sã.

+ Tính trước những tình huống bất ngờ có thể xảy ra để ứng xử nhanh.

b. Giai đoạn giao tiếp:

Nên:

- Phá bầu không khí xa lạ bằng việc hỏi han hoặc những câu nói đùa.

- Tìm chủ đề chung, ít chạm đến quan điểm cá nhân.

- Nói ít về mình. Chú ý quan sát cử chỉ, điệu bộ, nét mặt của đối phương.

- Giới hạn cuộc giao tiếp trong phạm vi vừa đủ, dừng đúng lúc.

- Nêu ra những câu hỏi thăm dò, chủ động gợi chuyện.

- Tự tin.

Không nên:

- Vội vã đi vào vấn đề chính.

- Đặt những câu hỏi liên quan nhiều đến cá nhân.

- Nói nhiều về mình, dốc bầu tâm sự, nói thẳng về mình khi đối phương
đặt những câu hỏi thăm dò.

- Chuyện lan man, kéo dài cuộc giao tiếp.

- Khích bác hoặc công kích nói xấu một ai đó.

- Rụt rè, lảng tránh, ấp úng.


2. Tình huống cần đối đáp mềm mỏng, ý nghĩa sâu xa:

Dân gian có câu:

“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.

Đối với nhiều ý kiến phê bình, phản đối của đối phương, không nên đáp
lại bằng những lời nói hằn học, nặng nề mà nhiều khi nên dùng lời nói
nhẹ nhàng nhưng chứa đựng những ý nghĩa sâu xa.

3. Tình huống phải chuyển bại thành thắng:

Trong cuộc sống đời thườnng nhiều khi ta bị đẩy vào tình huống bất lợi,
có nguy cơ thất bại, lúc đó đòi hỏi phải bình tĩnh, suy nghĩ ngay đến
những hậu quả xấu nhất có thể xảy ra (chuẩn bị tâm thế sẵn sàng chấp
nhận). Tìm xem có cách gì để hạn chế mức thấp nhất những tác hại (ví
dụ: điều gì đã đẩy ta vào tình thế bất lợi, có cách nào tạo được kế hoãn
binh có vẻ ít liên quan, nhưng nếu được “địch thủ” sẵn sàng chấp nhận
thì chính điều có vẻ không liên quan đó có thể thay đổi tình thế…).

4. Tình huống dùng hài hước:

“Khi bạn nổi cáu ta hãy đùa lại một câu” (Laphôngten).

Hài hước là một nhân tố cực kỳ quan trọng trong ngôn ngữ giao tiếp. Đó
là “chiếc van an toàn” cho mọi cuộc xung đột, là chìa khóa để mở “cánh
cửa lòng”. Lời đối đáp khôn ngoan, thông minh, dùng ngôn ngữ hài
hước để phê phán thường mang lại hiệu quả lớn hơn nhiều. Bởi thế khi
kể một câu chuyện cười hoặc một lời đối đáp có nội dung, cách nói hài
hước thường làm cho không khí vui nhộn, điều tiết được tình cảm, nhắc
khéo người khác mà không làm họ bực mình. Tất nhiên cũng không nên
lạm dụng nó.

Quy luật phổ biến của truyện hài hước là mở đầu dẫn dắt và hình thành
làm cho người ta nghi vấn. Người kể nên có ngữ điệu bình thường, sau
đó tăng thêm tình tiết nghi hoặc và giải quyết bất ngờ.

5. Tình huống phải đi thẳng vào vấn đề khi cần thiết:

Trong cuộc sống có trường hợp không thể quanh co, bóng gió, tế nhị mà
phải bày tỏ quan điểm, thái độ của mình một cách thẳng thắn, kiên
quyết. Lúc đó phải diễn đạt vào thẳng nội dung chính của vấn đề để biểu
hiện ý chí và lòng tin ở bản thân. Đối với những vấn đề then chốt không
nên tỏ ra quá cân nhắc, đắn đo làm cho người nghe cảm thấy thiếu tin
tưởng, do dự. Tất nhiên để nói bằng cách này cần phải suy nghĩ, cân
nhắc thật kỹ càng.

6. Tình huống nói ẩn ý bằng ngụ ngôn:

Trong giao tiếp khi cảm thấy khó thuyết phục người khác bằng lý lẽ trực
tiếp hoặc cảm thấy dễ bị phản ứng, không tiện nói thẳng ra, thì người ta
thường dùng phương pháp ẩn ý bằng ngụ ngôn. Tức là chọn những câu
chuyện ngụ ngôn có nội dung ẩn ý bên trong phù hợp với mục đích
khuyên răn, thuyết phục của mình để kể cho đối phương nghe.

Cái lợi của phương pháp này là người nghe phải suy nghĩ mới hiểu hết
cái ẩn ý bên trong đó. Bản thân câu chuyện sẽ đưa ra những lời khuyên
sâu sắc chứ không phải người kể chuyện, do đó không có lý do để nổi
khùng, tự ái hoặc mặc cảm.

Tuy nhiên để dùng phương pháp này có hiệu quả, người dùng phương
pháp này phải am hiểu câu chuyện phù hợp với trình độ người nghe, nếu
người nghe không hiểu gì cả, sẽ không có tác dụng.

7. Tình huống phản bác khéo những yêu cầu vô lý ở người khác:

Cũng có lúc bạn gặp những người khăng khăng đưa ra cho bạn những
đòi hỏi vô lý không thể thực hiện được. Trước những tình huống đó
nhiều khi ta không thể bác bỏ thẳng thừng vì chạm lòng tự ái hoặc người
không thỏa mãn với ta rồi tiếp tục quấy rối nữa vá cách đó cũng chưa
làm cho người tự nhận thấy được những đòi hỏi của họ là vô lý.

Vậy ta sẽ xử lý thế nào trong trường hợp đó? Tốt nhất là hãy thừa nhận
đã, sau đó khéo léo chỉ ra sự vô lý hoặc điều không thể thực hiện được.
Cũng có thể cảnh tỉnh người đó bằng việc chỉ ra những điều bất lợi, sự
nguy hiểm nếu người đó cứ giữ nguyên ý kiến, nhắm mắt hành động.
Chú ý ngôn ngữ không nên gay gắt nhưng tỏ ra cương quyết.

8. Tình huống thừa nhận trước để chuyển hướng sau:

Nếu khi bạn không đồng ý với ý kiến của đối phương mà người đó lại là
cấp trên, người lớn tuổi, cha mẹ… thì bạn sẽ xử sự như thế nào? Việc
thuyết phục để đối phương nghe theo mình, có nghĩa là chấp nhận ý kiến
của mình cũng đòi hỏi phải có một nghệ thuật nhất định.

Bạn chớ phản đối và phê phán các ý kiến của đối phương. Bạn hãy tiếp
thu ý kiến của họ, biểu thị thái độ đồng cảm ở mức độ nào đó để có thể
làm giảm được sự cứng nhắc của đối phương, khiến họ bằng lòng nghe ý
kiến của bạn. Song phải nắm vững nguyên tắc không được tỏ thái độ của

Xem chi tiết: Ứng xử trong giao tiếp