Kinh tế nhà nước

Phần mở đầu
Nớc ta bắt dầu dổi mới nền kinh tế từ những năm chín mơi cho đến nay
đã qua mời năm .Trong dó vai trò chủ đạo, dẫn dắt, điều tiết nền kinh tế hàng
hoá nhiều thành phần của kinh tế Nhà nớc luôn đợc Đảng quan tâm, coi trọng
và đã đạt đợc những thành tựu bớc đầu rất khả quan cả trong lĩnh vực kinh tế,
chính trị, xã hội, cả đờng lối đối nội và đối ngoại của đất nớc.Để phát triển nền
kinh tê theo định hớng XHCN trong Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã khẳng định
chủ trơng nhất phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, các thành phần kinh tế
kinh doanh theo pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác, cạnh tranh lành
mạnh trong đó kinh tế Nhà nớc giữ vai trò chủ đạo và quuyết định, kinh tế Nhà
nớc cùng kinh tế tập thể trở thành cơ sở vững chắc của nền kinh tế quốc dân và
một lần nữa nhấn mạnh nhiệm vụ Tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế Nhà n-
ớc để thực hiện tốt vai trò chủ đạo nền kinh tế. Có nh thế mới phát huy đợc đặc
diểm của kinh tế XHCN
Nhằm thể hiện rõ vai trò của thành phần kinh tế Nhà nớc trong nền kinh
tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi kinh tế Nhà nớc phải đổi mới để
giữ vững vai trò chủ đạo, thúc đẩy các thành phần kinh tế khác cùng phát triển.
Vì vậy việc nghiên cứu những giải pháp để phát huy vai trò chủ đạo của kinh tế
Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam
hiện nay là hết sức quan trọng. Với tầm quan trọngcủa nó em đã chọn đề tài :
Kinh tế nhà nớc và vai trò chủ đạo trong nền kinh
tế thị trờng ở Việt Nam"

1

Ngoài phần mở đàu và phần kết luận Đề tài bao gồm
Chơng1
Vai trò của Kinh tế Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định
hớng XHCN
1.1
Kinh tế Nhà nớc
1.2
Kinh tế Nhà nớc có vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trờng
Chơng2
Kinh tế Nhà nớc ở nớc ta hiện nay
2.1
Những thành tựu đã đạt dợc trong hơn 10 năm đổi mới
2.2
Sự hạn chế và những tồn tại của kinh tế Nhà nớc
Chơng3
Quan điểm và giải pháp tăng cờng vai trò chủ đạo Kinh tế
Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng XHCN.
3.1
Quan điểm của Đảng và Nhà nớc đối với thành phần kinh tế Nhà
nớc.
3.2
Một số giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà n-
ớc.
a
Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổng công ty
Nhà nớc, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh.
c
Đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN, thực hiện giao, bán, khoán kinh
doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể, phá sản DNNN.
d
Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nớc và sửa
đổi bổ sung về cơ chế chính sách.
PHầN HAI:NộI DUNG Đề Tài
I. Vai trò của Kinh tế Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng
XHCN:
1 Kinh tế Nhà nớc:

2

Kinh tế Nhà nớc là những đơn vị, tổ chức trực tiếp sản xuất kinh doanh
hoặc phục vụ sản xuất, kinh doanh mà toàn bộ nguồn lực thuộc sở hữu Nhà nớc
hoặc một phần phụ thuộc sở hữu Nhà nớc chiếm tỷ lệ khống chế. Nh vậy, kinh
tế Nhà nớc đợc hình thành thông qua việc Nhà nớc đầu t vốn xây dựng mới từ
vốn ngân sách nhà nớc hoặc thông qua quốc hữu hoá các xí nghiệp t nhân.
Kinh tế Nhà nớc bao gồm các doanh nghiệp Nhà nớc, các tổ chức kinh tế,
tài chính thuộc sở hữu Nhà nớc nh hệ thống ngân hàng, kho bạc, dự trữ quốc
gia, và toàn bộ tài sản thuộc sở hữu Nhà nớc.
Kinh tế Nhà nớc rộng và mạnh hơn bộ phận doanh nghiệp nhà nớc. Để
nắm rõ đợc hai phạm trù này và nhận thức đầy đủ hơn vai trò kinh tế nhà nớc là
một bớc phát triển về nhận thức thực tiễn nền kinh tế nớc ta trong quá trình đổi
mới
Ta cũng cần phân biệt sở hữu Nhà nớc với thành phần kinh tế nhà nớc.
Phạm trù sở hữu Nhà nớc rộng hơn phạm trù thành phần kinh tế nhà nớc, thành
phần kinh tế Nhà nớc trớc hết phải thuộc sở hữu Nhà nớc, nhng sở hữu nhà nớc
có thể do các thành phần kinh tế khác sử dụng. Thí dụ: đất đai, Nhà nớc đại
biểu cho toàn dân sở hữu, nhng kinh tế hộ, hợp tác xã nông nghiệp, các doanh
nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác sử dụng. Ngợc lại, sở hữu Nhà nớc
không phải là kinh tế Nhà nớc, chẳng hạn Nhà nớc góp vốn cổ phần chiếm tỷ lệ
thấp vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, thông qua liên
doanh, liên kết gọi là thành phần kinh tế t bản Nhà nớc.
2. Kinh tế Nhà nớc có vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trờng
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nền kinh tế nớc ta là nền kinh
tế nhiều thành phần đang trong quá trình chuyển đổi. Các thành phần kinh tế
tồn tại, hoạt động đan xen lẫn nhau, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với nhau, luôn
vận động và có sự chuyển hoá trong quá trình phát triển. Thành phần kinh tế
Nhà nớc có vai trò mở đờng dẫn dắt cho nền kinh tế Việt Nam phát triển theo
định hớng xã hội chủ nghĩa. Để giữ vững định hớng xã hội chủ nghĩa đối với
nền kinh tế, cần phải tạo điều kiện cho thành phần kinh tế Nhà nớc lên nắm vai

3

trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, là nhân tố chính thúc đẩy tăng trởng
kinh tế nhanh và lâu bền. Phát huy lợi thế nguồn vốn lớn từ ngân sách; lực lợng
đào tạo chuyên sâu về trình độ quản lý, trình độ kỹ thuật; trình độ kỹ thuật,
công nghệ hiện đại; quan hệ kinh tế rộng lớn trong và ngoài nớc, kinh tế Nhà n-
ớc có chức năng tạo lập cơ sở vật chất hạ tầng, sản xuất các hàng hoá dịch vụ
công cộng, hỗ trợ, chi phối các thành phần kinh tế khác. Tuy nhiên vai trò chủ
đạo ở đây không có nghĩa là chiếm tỷ trọng lớn mà để giữ vai trò này thành
phần kinh tế Nhà nớc phải nắm đợc những ngành then chốt, những lĩnh vực
quan trọng trong nền kinh tế quốc dân nh công nghiệp nặng, giao thông vận tải,
cơ sở hạ tầng
Năm 2002 ta đã thu dợc những kết nh :tăng trởng GDP 7,04%, tổng kim
ngạch xuất khẩu tăng 16%, giá trị sản xuất các ngành công nghiệp tăng 14%,
lạm phát giảm xuống mức không quá 5% Trong đó, riêng khu vực kinh tế
Nhà nớc chiếm 39,7% GDP, đóng góp gần 40% tổng nộp Ngân sách nhà nớc và
50% kim ngạch xuất khẩu của cả nớc. Thành phần kinh tế Nhà nớc đã thực sự
chứng tỏ vai trò chủ đạo, chi phối và thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát
triển theo đúng quỹ đạo theo định hớng xã hội chủ nghĩa.
II. Kinh tế Nhà nớc ở Việt nam hiện nay.
1. Những thành tựu đã đạt đợc trong hơn 10 năm đổi mới :
Theo đờng lối chủ trơng chỉ đạo qua các Đại hội Đảng VI ,VII, VIII và
gần đây nhất là Đại hội Đảng XI, kinh tế Nhà nớc nói chung, DNNN nói riêng
đã đợc sắp xếp lại một bớc khá căn bản, đã giảm quá nửa số doanh nghiệp
(những doanh nghiệp nhỏ và yếu kém), những doanh nghiệp còn lại đợc củng
cố một bớc. Cơ chế quản lý đợc hình thành ngày càng hoàn thiện giúp các

4

doanh nghiệp chuyển đổi và thích nghi dần với các quy luật của kinh tế thị tr-
ờng trong bối cảnh nền kinh tế mở và hội nhập quốc tế.
Từ 1990 đến nay nớc ta đã tiến hành 3 lần tổ chức sắp xếp lại hệ thống
DNNN. Lần thứ nhất (1990 - 1993), tổ chức lại sản xuất kinh doanh của các
doanh nghiệp quốc doanh với mục tiêu thay thế nền kinh tế kế hoạch mang tính
hành chính bằng một nền kinh tế sản xuất hàng hoá nhiều thành phần theo cơ
chế thị trờng, định hớng xã hội chủ nghĩa. Kết quả sắp xếp trong giai đoạn này
về số lợng đã cắt giảm 1/2 số doanh nghiệp Nhà nớc, về mặt kinh tế đã có sự
thay đổi căn bản trong t duy kinh tế: doanh nghiệp Nhà nớc lấy lợi nhuận làm
mục tiêu cơ bản, nhng vẫn đảm nhận vai trò làm hình mẫu cho các doanh
nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác; doanh nghiệp Nhà nớc thực hiện cả
hai khâu sản xuất và lu thông phân phối; DNNN không còn bị bó hẹp kinh
doanh theo ngành và lãnh thổ; DNNN bắt đầu biết đến khái niệm cạnh tranh với
các thành phần kinh tế khác trên thị trờng.
Đổi mới DNNN lần thứ hai (1994-1997), Chính phủ tiến hành thành lập
các DNNN với tổng vốn chủ sở hữu chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số vốn của
doanh nghiệp Nhà nớc, đó là các tổng công ty 91, tổng công ty 90. Việc sắp xếp
này đã hình thành các Tổng công ty Nhà nớc chi phối đợc những ngành kinh tế
quan trọng nh điện năng, dịch vụ bu chính viễn thông, hàng không, vận tải đờng
sắt, viễn dơng, giao thông vận tải, xây dựng Một số tổng công ty đã trở thành
hạt nhân của những tập đoàn kinh tế đa ngành.
Cuộc đổi mới DNNN lần thứ ba, thực hiện hạ cấp sở hữu thông qua giao
bán, khoán, cho thuê, chuyển thành công ty cổ phần đối với các DNNN không
có vai trò then chốt cần Nhà nớc nắm giữ, vốn sở hữu nhỏ, hoạt động kinh
doanh không có hiệu quả
Hiện nay doanh nghiệp Nhà nớc ở nớc ta đợc tổ chức lại theo hình thức
và cơ cấu: 17 tổng công ty 91, 76 tổng công ty 90 và trên 4.000 doanh nghiệp
Nhà nớc độc lập. Đến năm 2002 cả nớc đã sát nhập hơn 3.500 doanh nghiệp,
giải thể khoảng 4.500 doanh nghiệp Nhà nớc (DNNN), cổ phần hoá gần 500

5

doanh nghiệp Nhà nớc. Nhờ vậy trình độ tích tụ và tập trung vốn trong DNNN
đợc nâng lên. Số DNNN có vốn dới 1 tỷ đồng đã giảm đáng kể và số DNNN có
vốn trên 10 tỷ đồng tăng từ 10% lên 35% từ năm 1994- 2002, sản xuất kinh
doanh phát triển và hiệu quả đợc nâng lên rõ rệt.
Đóng góp của khu vực kinh tế Nhà nớc trong tổng sản phẩm quốc nội
(GDP) qua các năm (tính theo đơn vị %) :
Các khu vực kinh tếNăm
1991Năm
1992Năm
1993Năm
1994Năm
1995Năm
1996Năm
1997Năm
1998Năm
1999Năm
2000Năm
2001Năm
2002GDP100100100100100100100100100100100100KTNN29,330,639,240,140,239,940,540,038,
739,039,239,7KTNQD70,769,460,853,553,552,750,450,049,147,747,146ĐTNN0006,46,37,49,110,012,213,3
13,714,3(Nguồn: Thời báo Kinh tế).
KTNN : Kinh tế nhà nớc
KTNQD : Kinh tế ngoài quốc doanh
ĐTNN : Đàu t nớc ngoài

6

Từ những số liệu cụ thể trên chứng tỏ thành phần kinh tế Nhà nớc thực sự
có vai trò chi phối, thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển đúng quỹ
đạo, góp phần vào việc tăng cờng vai trò chủ đạo của nền kinh tế nhà nớc trong
nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở Việt nam.
2. Những tồn tại và hạn chế của kinh tế Nhà nớc.
Sau hơn 10 năm đổi mới, bên cạnh những tiến bộ trong việc phát triển
khu vực kinh tế Nhà nớc còn có những tồn tại và hạn chế, biểu hiện chủ yếu ở
những mặt sau:
- Sự phát triển của khu vực kinh tế Nhà nớc và đặc biệt là các doanh
nghiệp Nhà nớc còn nhỏ bé về quy mô và dàn trải về ngành nghề. Nhiều doanh
nghiệp cùng loại hoạt động chồng chéo về ngành nghề kinh doanh, cấp quản lý
và trên cùng một địa bàn tạo ra sự cạnh tranh không đáng có trong chính khu
vực kinh tế nhà nớc với nhau. Doanh nghiệp Nhà nớc còn dàn trải trên tất cả các
ngành nghề từ sản xuất đến thơng mại, du lịch, dịch vụ gây tình trạng phân tán,
manh mún về vốn trong khi vốn đầu t nhà nớc rất hạn chế, gây chi phối, xé lẻ
các nguồn lực kể cả hoạt động quản lý nhà nớc, không thể tập trung vào những
ngành, lĩnh vực chủ yếu, then chốt.
- Trình độ kỹ thuật, khoa học công nghệ còn lạc hậu dẫn đến năng lực
cạnh tranh kém và thua thiệt trong hội nhập về kinh tế với khu vực và quốc tế.
Hầu hết trong khu vực kinh tế Nhà nớc mà đặc biệt là các doanh nghiệp Nhà n-
ớc có máy móc, thiết bị nhập khẩu từ nhiều nớc, thuộc nhiều thế hệ, chủng loại
khác nhau. Có nhiều ý kiến cho rằng nhiều hệ thống dây chuyền sản xuất, máy
móc thiết bị của nớc ta lạc hậu so với khu vực và thế giới từ 10 - 30 năm.
- Trong khu vực kinh tế Nhà nớc đang tồn tại hiện tợng thiếu việc làm, số
lao động d thừa lớn. Thực trạng hoạt động các doanh nghiệp còn nhiều yếu
kém, số doanh nghiệp hoạt động kinh doanh có hiệu quả chiếm tỷ lệ thấp trong
tổng số các doanh nghiệp Nhà nớc, số doanh nghiệp còn lại liên tục lỗ trong
nhiều năm, hoặc có lãi mang tính chất tợng trng về số liệu, lãi giả lỗ thật. Một
đồng vốn đầu t vào doanh nghiệp Nhà nớc tạo đợc tỷ lệ lợi nhuận thấp hơn so

7

với đầu t vào các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Tỷ lệ tăng tr-
ởng đóng góp của hệ thống doanh nghiệp Nhà nớc vào GDP tăng không đáng
kể trong thời gian vừa qua trong khi đó ngân sách Nhà nớc liên tục phải cấp vốn
cho đầu t xây dựng, cấp bổ sung vốn lu động, bù lỗ, hỗ trợ giảm bớt khó khăn
về tài chính cho các DNNN. Đồng thời, Nhà nớc còn phải miễn giảm thuế, xoá
nợ, khoanh nợ, miễn giảm lãi cho các doanh nghiệp Nhà nớc. Theo đánh giá
hiện nay chỉ có 40% doanh nghiệp Nhà nớc sản xuất kinh doanh thực sự hiệu
quả, 40% cha hiệu quả, khi lỗ khi lãi, không ổn định, còn lại 20% hoạt động
thực sự cha hiệu quả, thua lỗ liên tục.
* Nguyên nhân của những yếu kém của kinh tế Nhà nớc:
- Trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế, cơ chế mới đang hình thành, cơ
chế cũ cha đợc xoá bỏ triệt để và nhiều vấn đề do lịch sử để lại không thể giải
quyết trong một sớm một chiều.
- Nhận thức cha thống nhất và cha đầy đủ về chủ trơng sắp xếp, đổi mới
và phát triển doanh nghiệp Nhà nớc. Nhiều vấn còn đề cha rõ, cha đợc tổng kết
thực tiễn để có giải pháp kịp thời và nhất quán nh: quyền quản lý Nhà nớc đối
với doanh nghiệp Nhà nớc; quyền chủ sở hữu nhà nớc; quyền của đại diện chủ
sở hữu trực tiếp tại doanh nghiệp; quyền sử dụng vốn và chủ động kinh doanh
của doanh nghiệp
- Cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, cha đồng bộ, còn nhiều điểm cha
phù hợp với kinh tế thị trờng định hớng XHCN, cha tạo đợc động lực mạnh mẽ
thúc đẩy cán bộ, ngời lao động trong DNNN nâng cao năng suất lao động và
hiệu quả kinh doanh.
- Cải cách hành chính tiến hành chậm, cha theo kịp đòi hỏi thực tiễn của
tiến trình đổi mới doanh nghiệp Nhà nớc. Việc nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản
lý nhà nớc đối với doanh nghiệp còn kém, còn gây nhiều phiền hà cho doanh
nghiệp, cha phát huy quyền tự chủ, tính năng động của doanh nghiệp trong cơ
chế thị trờng.

8

- Đội ngũ cán bộ chủ chốt trong doanh nghiệp Nhà nớc nói chung còn
cha đáp ứng với yêu cầu, một bộ phận không nhỏ kém năng lực, phẩm chất và
tinh thần thiếu trách nhiệm, thêm vào đó công tác đào tạo đội ngũ cán bộ quản
lý kinh tế còn nhiều điều bất cập.
- Sự thiếu kiên quyết trong việc thực hiện đờng lối đổi mới của Đảng
trong đổi mới và phát triển thành phần kinh tế Nhà nớc. Tiến trình cổ phần hoá
doanh nghiệp, hạ cấp sở hữu thông qua giao, bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp
Nhà nớc còn chậm. Vẫn còn tồn tại hàng nghìn doanh nghiệp có vốn sở hữu rất
nhỏ, còn rất nhiều doanh nghiệp chết mà cha chôn đã làm trì trệ nền kinh tế.
III. Quan điểm và một số giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo
Kinh tế Nhà nớc trong nền kinh tế thị trờng định hớng XHCN :
1. Quan điểm của Đảng và Nhà nớc đối với thành phần kinh tế Nhà n-
ớc.
Tại Hội nghị lần 3 Ban chấp hành Trung ơng Đảng khoá IX, Đảng ta đã
khẳng định phải tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt
động của thành phần kinh tế Nhà nớc mà đặc biệt là hoạt động của các DNNN.
Phân tích sâu sắc những mặt tích cực và những hạn chế, yếu kém, nguyên nhân
của tình hình qua thực tiễn sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp Nhà nớc ta cần
phải hiểu và nắm rõ :
- Kinh tế Nhà nớc có vai trò quyết định trong việc giữ vững định hớng
XHCN, ổn định và phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của đất nớc. Trong đó
DNNN ( gồm DNNN giữ 100% vốn và DNNN giữ cổ phần chi phối) phải
không ngừng đợc đổi mơí, phát triển và nâng cao hiệu quả, giữ vị trí then chốt
trong nền kinh tế .
- Kiên quyết điều chỉnh cơ cấu để DNNN có cơ cấu hợp lý, tập trung vào
những ngành, lĩnh vực then chốt và địa bàn quan trọng, chiếm thị phần đủ lớn
đối với các sản phẩm và dịch vụ chủ yếu nhng không nhất thiết là phải giữ tỷ
trọng lớn trong tất cả các ngành, lĩnh vực, sản phẩm của nền kinh tế.

9

- Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý để DNNN kinh doanh tự chủ, tự chịu
trách nhiệm, hợp tác và cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp thuộc các
thành phần kinh tế khác theo pháp luật.
- Việc tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh
doanh của DNNN là nhiệm vụ cấp bách và cũng là nhiệm vụ chiến lợc lâu dài
với nhiều khó khăn, phức tạp.
- Nhiệm vụ chủ yếu trong giai đoạn trớc mắt là hoàn thành cơ bản việc
sắp xếp, điều chỉnh cơ cấu lại và đổi mới hoạt động DNNN hiện có, phân định
rõ các loại doanh nghiệp để có chính sách giải pháp phù hợp; thực hiện sáp
nhập, khoán kinh doanh, cho thuê hoặc giao, bán, giải thể, phá sản các doanh
nghiệp Nhà nớc quy mô nhỏ thua lỗ kéo dài không cổ phần hoá đợc và Nhà nớc
không cần nắm giữ để sử dụng có hiệu quả tài sản của Nhà nớc, bảo đảm việc
làm, thu nhập, quyền lợi hợp pháp của ngời lao động.
- Đổi mới kinh tế Nhà nớc theo phơng hớng trên một mặt phải đảm bảo
khắc phục sự trì trệ, kém hiệu quả của nền kinh tế, mặt khác tránh tình trạng t
nhân hoá tràn lan nền kinh tế, không kiểm soát.
2. Một số giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nớc:
Với thực tế hiện nay, kinh tế Nhà nớc cha thật sự đáp ứng đợc vai trò này
trên các mặt hiệu quả sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý tổ chức cũng nh ph-
ơng thức phân phối. Đồng thời, việc đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nớc cha thật
sự có những chuyển biến đáng kể. Hiện nay kinh tế Nhà nớc đang đứng trớc
thách thức gay gắt của yêu cầu đổi mới, phát triển và chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế. Quán triệt tinh thần Nghị quyết cảu Đại hội Đảng IX đề ra đó là cần
đẩy mạnh hơn nữa công tác đổi mới, phát triển kinh tế Nhà nớc, phân loại, sắp
xếp lại hệ thống DNNN, tìm ra giải pháp, phơng hớng đổi mới kinh tế Nhà nớc
nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo Kinh tế Nhà nớc đang là vấn đề cần đợc quan
tâm nghiên cứu, giải quyết.

10

Sau đây là một số định hớng và giải pháp nhằm tăng cờng vai trò chủ đạo
Kinh tế Nhà nớc nh sau:
a.Định hớng phát triển và chấn chỉnh lại một bớc việc phân loại
DNNN hoạt động công ích và hoạt động kinh doanh.
- Xác định lại các doanh nghiệp công ích cần thiết hoạt động không vì
mục đích lợi nhuận là chính, dù thua lỗ vẫn cần duy trì tồn tại để có chính sách
cơ chế phù hợp bù lỗ, tăng cờng quản lý và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực
đợc đầu t, đảm bảo mục tiêu chính trị xã hội, định hớng xã hội chủ nghĩa.
Trong từng thời kỳ Nhà nớc xem xét, điều chỉnh định hớng phân loại cho phù
hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
- Đối với các doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận cần tập trung đầu t,
nâng cao hiệu quả hoạt động, hình thành những doanh nghiệp mạnh toàn diện,
làm nòng cốt cạnh tranh trên thị trờng quốc tế và trong nớc nh dầu khí, điện,
than, hàng không, ngân hàng Các doanh nghiệp này đi đầu về bảo đảm xã hội,
phát huy giúp đỡ các thành phần kinh tế và ảnh hởng đến sự phát triển kinh tế
xã hội bằng tính chất xã hội chủ nghĩa của mình, tạo ra sự biến chuyển vững
chắc theo định hớng xã hội chủ nghĩa.
b. Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tổng công ty Nhà
nớc, hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh.
Thực hiện giải pháp này nhằm mục đích tập trung nguồn lực để chi phối
những ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế nh: bu điện, điện lực, ngân
hàng, tài chính, bảo hiểm, các trung tâm thơng mại, du lịch, dịch vụ lớn làm
lực lợng chủ đạo để đảm bảo các cân đối lớn và ổn định kinh tế vĩ mô; cung ứng
những sản phẩm trọng yếu cho nền kinh tế và xuất khẩu, đóng góp lớn cho ngân
sách Nhà nớc; làm nòng cốt thúc đẩy tăng trởng kinh tế và chủ động hội nhập
kinh tế quốc tế có hiệu quả.
Hình thành một số tập đoàn kinh tế mạnh trên cơ sở các tổng công ty nhà
nớc, có sự than gia cảu các thành phần kinh tế, kinh doanh đa ngành trong đó có

11

ngành kinh doanh chính, chuyên môn hoá cao và giữ vai trò chi phối lớn trong
nền kinh tế quốc dân, có quy mô lớn về vốn, hoạt động cả trong và ngoài nớc,
có trình độ công nghệ cao và quản lý hiện đại. Trớc mắt thí điểm hình thành tập
đoàn kinh tế trong một số lĩnh vực có điều kiện, có thế mạnh, có khả năng phát
triển để cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế có hiệu quả nh: dầu khí, viễn
thông, điện lực, xây dựng
Đây đang là giải pháp có tính chất bớc ngoặt để nâng cao hiệu quả hoạt
động của khu vực kinh tế Nhà nớc.
c. Đẩy mạnh cổ phần hoá DNNN, thực hiện giao, bán, khoán kinh
doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể, phá sản DNNN.
- Đẩy mạnh hơn nữa công tác cổ phần hoá DNNN theo nhiều mức độ,
thực hiện đa dạng hoá sở hữu tạo động lực cho các chủ thể kinh tế, tăng vốn mở
rộng sản xuất kinh doanh. Song cổ phần hoá DNNN không đợc biến thành t
nhân hoá DNNN.
- Đối với các DNNN nhỏ, những DNNN không có vai trò quan trọng,
làm ăn thua lỗ, cần dứt điểm xử lý nh chuyển hình thức sở hữu, bán, giao,
khoán kinh doanh, cho thuê, sát nhập, giải thể hoặc phá sản theo luật phá sản
công ty.
d. Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nớc và sửa
đổi bổ sung về cơ chế chính sách.
- Cần xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn, sự điều tiết của Nhà nớc có
tính chất độc quyền, hoặc cơ quan chức năng ổn định thị trờng, giá cả để đảm
bảo công bằng, tạo môi trờng cạnh tranh, phục vụ cho sự phát triển nền kinh tế.
Nghiên cứu, áp dụng các hình thức tổ chức quản lý trong các DNNN. Tăng c-
ờng hoạt động của kinh tế Nhà nớc trong phân phối lu thông, xây dựng văn
minh thơng nghiệp và đảm bảo quyền lợi ngời tiêu dùng.
- Phân định rõ quyền của các cơ quan nhà nớc thực hiện chức năng chủ
sở hữu đối với DNNN

12

- Đào tạo nguồn nhân lực trong khu vực kinh tế Nhà nớc cần có cơ chế,
chính sách và đầu t thoả đáng cho công tác đào tạo và đào tạo lại, tuyển dụng và
đãi ngộ hợp lý để sớm hình thành độ ngũ công nhân lành nghề, cán bộ quản lý
lãnh đạo doanh nghiệp giỏi, năng động, sáng tạo đáp ứng đợc yêu cầu công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc và hoạt động kinh doanh trong môi trờng quốc
gia và quốc tế luôn biến động.
- Từng bớc bổ sung, sửa đổi cơ chế, chính sách, hình thành khung pháp lý
đồng bộ, tạo lập môi trờng kinh tế bình đẳng trong cơ chế thị trờng cho doanh
nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, trong đó DNNN phát huy đợc đầy đủ
quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm, lành mạnh tài chính doanh nghiệp, giải quyết
cơ bản nợ tồn đọng không có khả năng thanh toán và lao động dôi d, đổi mới và
hiện đại hoá một bớc quan trọng công nghệ và quản lý của đại bộ phận DNNN.

13

Phần kết luận
Qua thực tiễn hơn 10 năm đổi mới với nhữngđóng góp đáng kể vào sự
phát triển chung của nền kinh tế quốc dân, kinh tế Nhà nớc đã đang và sẽ là
thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trờng định hớng xã
hội chủ nghĩa ở Việt nam. Khẳng định phát triển kinh tế, công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nớc là nhiệm vụ trung tâm trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội
hiện nay ở Việt nam.
Nớc ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nền kinh tế hiện nay là
nền kinh tế nhiều thành phần đang trong quá trình chuyển đổi. Các thành phần
kinh tế tồn tại, hoạt động đan xen lẫn nhau, vừa hợp tác, vừa cạnh tranh với
nhau, luôn vận động và có sự chuyển hoá trong quá trình phát triển. Thành phần
kinh tế Nhà nớc có vai trò mở đờng dẫn dắt cho nền kinh tế Việt Nam phát triển
theo định hớng xã hội chủ nghĩa. Để giữ vững định hớng xã hội chủ nghĩa đối
với nền kinh tế, cần phải tạo điều kiện cho thành phần kinh tế Nhà nớc lên nắm
vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân, là nhân tố chính thúc đẩy tăng trởng
kinh tế nhanh và lâu bền.
Đề tài đợc lựa chọn là một trong những dề tài hấp dẫn đối với mỗi sinh
viên cũng nh ngành kinh tế vì vậy việc nghiên cứu có ý nghĩa hết sức quan
trọng. Giúp ta nắm vững đờng lối Kinh tế chủ trơng của Đảng ,nhà nớc đồng
thời đây cũng là một trong những văn bản khẳng định vai trò của kinh tế nhà n-
ớc, kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trờng nhiều thành phần định hớng
XHCN
Đối với những sinh viên nh chúng em thì đề tài còn là một bài nghiên cứu
thực sự to lớn giúp rèn luyện tính cần cù, ham học hỏi va cả sự sáng tạo. Nó sẽ
là tài liệu hữu ích cho qua trình học tập cũng nh làm việc sau này của không chỉ
bản thân em mà còn cả bạn bè,đồng nghiệp mỗi khi cần thiết

14

Xem chi tiết: Kinh tế nhà nước