II.GI I THI U S L C V CÂY CÀ PHÊỚ Ệ Ơ ƯỢ Ề
1.Ngu n g c,xu t s và l ch s phát tri n cây cà phê Vi t namồ ố ấ ứ ị ử ể ở ệ :
Cà phê - loài cây b t ngu n t Ethiopiaắ ồ ừ
Cây cà phê đ c đ a vào tr ng Vi t Nam t năm 1870, tr c h t làượ ư ồ ở ệ ừ ướ ế
m t s nhà th t i Hà Nam, Qu ng Bình, Kontum Song mãi t i đ uở ộ ố ờ ạ ả ớ ầ
th k hai m i tr đi thì cây cà phê m i đ c tr ng trên quy mô t ngế ỷ ươ ở ớ ượ ồ ươ
đ i l n c a các ch đ n đi nố ớ ủ ủ ồ ề
ng i Pháp t i Ph Quỳ - Nghườ ạ ủ ệ
An và sau đó là Đ c L c vàở ắ ắ
Lâm Đ ng, nh ng t ng di n tíchồ ư ổ ệ
không quá vài ngàn hecta. Sau
cách m ng tháng 8, di n tích càạ ệ
phê mi n B c đ c phát tri nở ề ắ ượ ể
thêm t i m t s nông tr ngạ ộ ố ườ
qu c doanh và th i kỳ có di nố ờ ệ
tích cao nh t là trên 10.000 HAấ
VÀO N M 1963 - 1964. mi n Nam tr c ngày gi i phóng, vào nămẮ ở ề ướ ả
1975 di n tích cà phê có kho ng 10.000 ha. T i Đ c L c có kho ng 7.000ệ ả ạ ắ ắ ả
ha, Lâm Đ ng 1.700 ha và Đ ng Nai 1.100 ha. Cà phê tr ng mi n B cồ ồ ồ ở ề ắ
trong nh ng năm tr c đây ch y u là cà phê chè (Coffea arabica), năngữ ướ ủ ế
su t th ng đ t t 400 - 600 kg/ha, có m t s đi n hình thâm canh t t đãấ ườ ạ ừ ộ ố ể ố
đ t trên 1 t n/ha. H n ch l n nh t đ i v i vi c tr ng cà phê chè mi nạ ấ ạ ế ớ ấ ố ớ ệ ồ ở ề
B c là tác h i c a sâu b nh. Sâu đ c thân (Xylotrechus quadripes) và b nhắ ạ ủ ệ ụ ệ
g s t cà phê (Hemileia vastatrix), là hai đ i t ng sâu b nh h i nguy hi mỉ ắ ố ượ ệ ạ ể
nh t. Do đi u ki n sinh thái không phù h p, đ c bi t là có m t mùa đôngấ ề ệ ợ ặ ệ ộ
giá l nh kéo dài, vì v y cây cà phê v i khó có kh năng phát tri n mi nạ ậ ố ả ể ở ề
B c, nhi u vùng đã tr ng cà phê v i sau ph i h y b vì kém hi u qu . ắ ề ồ ố ả ủ ỏ ệ ả
2.M t s gi ng cà phê ph bi n Vi t Namộ ố ố ổ ế ở ệ
Có ba lo i g ng cà phê: ạ ố
Cà phê chè: Coffea arabica L.
Cà phê v i: Coffea canephora. ố
Cà phê mít: Coffea excelsa
M i gi ng có nhi u ch ng lo i khác nhau nh trong cà phê chè có cácỗ ố ề ủ ạ ư
ch ng: Typica, Bourbon, Moka, Mundonovo, Caturra, Catuai, Catimor.v.v ủ
Trong cà phê v i có r t nhi u ch ng lo i khác nhau v kích th c lá, đố ấ ề ủ ạ ề ướ ộ
g n sóng c a phi n lá, màu s c lá và qu , hình d ng qu , song ch ng lo iợ ủ ế ắ ả ạ ả ủ ạ
đ c tr ng r t ph bi n nhi u n c là Robusta. Đ c tr ng c a cà phêượ ồ ấ ổ ế ở ề ướ ặ ư ủ
Typica là đ t non có màu nâu tím, còn các ch ng khác nh Bourbon,ọ ủ ư
Mundonovo thì đ t non có màu xanh. Tùy theo t ng gi ng mà chúng đòiọ ừ ố
h i các đi u ki n ngo i c nh khác nhau, cho nên vi c b trí c c u gi ngỏ ề ệ ạ ả ệ ố ơ ấ ố
vào tr ng trong m t vùng ph i d a trên các yêu c u riêng c a chúng. Cóồ ộ ả ự ầ ủ
nh v y m i phát huy đ c hi u qu c a t ng gi ng. ư ậ ớ ượ ệ ả ủ ừ ố
III.NGUYÊN LÝ VÀ CÁC Đ C ĐI M SINH TR NG C A CÂYẶ Ể ƯỞ Ủ
CÀ PHÊ
1.C u t o chung c a cây cà phê.ấ ạ ủ
Cà phê là tên m t chi th c v t thu c hộ ự ậ ộ ọ Thi n th o (Rubiaceae). H nàyế ả ọ
bao g m kho ng 500 chi khác nhau v i trên 6.000 loài cây nhi t đ i.ồ ả ớ ệ ớ
Chi cà phê bao g m nhi u loài cây lâu năm khác nhau. Tuy nhiên, khôngồ ề
ph i loài nào cũng ch a caffein trong h t, m t sả ứ ạ ộ ố loài khác xa v i nh ngớ ữ
cây cà phê ta th ng th y.ườ ấ
C u t o c a m t cây cà phêấ ạ ủ ộ
Nó là 1 cây b i luôn xanh ho c cây nh có th cao lên t i 5m (16 ft) khiụ ặ ỏ ể ớ
ch a đ c t a b t. ư ượ ỉ ớ
Lá c a nó màu xanh đ m và bóng lóang, th ng dài 10-15 cm (3.9-5.9 in)ủ ậ ườ
và r ng 6.0 cm (2.4 in). ộ
Nó phát ra nh ng bó th m ngát, trong khi nh ng bông hoa tr ng n ra cùngữ ơ ữ ắ ở
m t lúc.ộ
Trái c a cây hình oval, dài kh ang 1.5 cm, và có màu xanh lá khi ch a chínủ ỏ ư
mu i, nh ng chín d n thành màu vàng, sau đó đ th m và tr thành đenồ ư ầ ỏ ắ ở
l i. ạ
M i trái th ng có 2 h t nh ng đ n 5-10% trái ch có 1; nó đ c g i làỗ ườ ạ ư ế ỉ ượ ọ
peaberry. Trái n t 7-9 tháng.ở ừ
Thân
Cây cà phê chè có th cao t i 6 ể ớ m, cà
phê v i t i 10 m. Tuy nhiên các ố ớ ở trang
tr iạ cà phê ng i ta th ng ph i c t t aườ ườ ả ắ ỉ
đ gi đ c đ cao t 2-4 m, thu n l iể ữ ượ ộ ừ ậ ợ
cho vi c thu ho ch. Cây cà phê có cànhệ ạ
thon dài, lá cu ng ng n, ố ắ xanh đ m, hìnhậ
oval. M t trên lá có màu xanh th m, m tặ ẫ ặ
d i xanh nh t h n. Chi u dài c a láướ ạ ơ ề ủ
kho ng 8-15 ả cm, r ng 4-6 cm. R cây càộ ễ
phê là lo i r c c, c m sâu vào lòng đ tạ ễ ọ ắ ấ
t 1 đ n 2,5 m v i r t nhi u r ph t a ra xung quanh làm nhi m v hútừ ế ớ ấ ề ễ ụ ỏ ệ ụ
ch t dinh d ng nuôi cây.ấ ưỡ
Hoa
Hoa cà phê
Hoa cà phê màu tr ngắ , có năm
cánh, th ng n thành chùm đôiườ ở
ho c chùm ba. Màu hoa và h ngặ ươ
hoa d làm ta liên t ng t i ễ ưở ớ hoa
nhài. Hoa ch n trong vòng 3 đ nỉ ở ế
4 ngày và th i gian ờ th ph nụ ấ chỉ
vài ba ti ng. M t cây cà phêế ộ
tr ng thành có t 30.000 đ nưở ừ ế
40.000 bông hoa.
Ngay t khi cây cà phê ra hoa k từ ế
qu ng i ta đã có nh ng đánhả ườ ữ
giá đ u tiên v v mùa cà phê. ầ ề ụ Ở các n c s n xu t cà phê l nướ ả ấ ớ đi u nàyề
đ c bi t quan tr ng trong vi c đ a ra nh ng nh n đ nh v ặ ệ ọ ệ ư ữ ậ ị ề giá cả và thị
tr ngườ . Tuy v y nh ng đ t rét đ m ho c ậ ữ ợ ậ ặ h n hánạ có th làm đ o l n m iể ả ộ ọ
s tính toán và đ y th tr ng vào tình th hoàn toàn khác.ự ẩ ị ườ ế
Quả
Cà phê là loài cây t thự ụ
ph nấ , do đó gió và côn
trùng có nh h ng l n t iả ưở ớ ớ
quá trình sinh s n c a cây.ả ủ
Sau khi th ph n t 7 đ nụ ấ ừ ế
9 tháng cây s cho qu hìnhẽ ả
b u d c, b ngoài gi ngầ ụ ề ố
nh qu ư ả anh đào. Trong
th i gian chín, màu s c c aờ ắ ủ
qu thay đ i t xanh sangả ổ ừ
vàng r i cu i cùng là ồ ố đỏ.
Qu có màu ả đen khi đã chín
n u. Do th i gian đâm hoaẫ ờ
k t trái lâu nh v y mà m t v cà phê kéo dài g n m t năm tr i và có thế ư ậ ộ ụ ầ ộ ờ ể
x y ra tr ng h p trên m t cây v a có hoa, v a có qu .ả ườ ợ ộ ừ ừ ả
Thông th ng m t qu cà phê ch a hai h t. Chúng đ c bao b cườ ộ ả ứ ạ ượ ọ
b i l p ở ớ th t quị ả bên ngoài. Hai h t cà phê n m ép sát vào nhau. M tạ ằ ặ
ti p xúc gi a chúng là m t ph ng, m t h ng ra bên ngoài có hình vòngế ữ ặ ẳ ặ ướ
cung. M i h t còn đ c b o v b i hai l p màng m ng: m t l p màuỗ ạ ượ ả ệ ở ớ ỏ ộ ớ
tr ng, bám ch t l y v h t; m t l p màu vàng r i r c h n b c bênắ ặ ấ ỏ ạ ộ ớ ờ ạ ơ ọ ở
ngoài. H t có th có hình tròn ho c dài, lúc còn t i có màu xám vàng,ạ ể ặ ươ
xám xanh ho c xanh. Th nh tho ng cũng g p nh ng qu ch có m t h tặ ỉ ả ặ ư ả ỉ ộ ạ
(do ch có m t nhân ho c do hai h t b dính l i thành m t).ỉ ộ ặ ạ ị ạ ộ
- C u t o c a qu :ấ ạ ủ ả c u t o c a m t qu cà phê bao g m các bấ ạ ủ ộ ả ồ ộ
ph n sau đây: (hình 1)ậ
Hình 1: C u t o qu cà phê.ấ ạ ả
Th i gian mang qu trên cây t lúc b t đ u hình thành qu non đ nờ ả ừ ắ ầ ả ế
khi qu chín:ả
+ Cà phê chè: t 7 - 8 tháng.ừ
+ Cà phê v i: t 9 - 10 tháng.ố ừ
2.Đ c đi m v sinh lý và th c v t c a cây cà phê. ặ ể ề ự ậ ủ
Yêu c u sinh tháiầ
- Ph m vi nhi t đ bi n đ ng t 15 - 30oC, nh ng lý t ng nh t có nhi tạ ệ ộ ế ộ ừ ư ưở ấ ệ
đ trung bình t 19 - 24oCộ ừ
- Có l ng m a năm t 1500 - 2000mmượ ư ừ
- Đ cao so v i m t bi n t 800 - 2500m, có m t mùa khô h n nh kéoộ ớ ặ ể ừ ộ ạ ẹ
dài từ 2 - 3 tháng
- a ánh sáng tán x , có cây che bóng.Ư ạ
M t s đ c đi m sinh thái c a cây cà phêộ ố ặ ể ủ
- N hoa:ở Th ng cu i v thu ho ch cây đã có quá trình phân hóaườ ố ụ ạ
m m non. M m hoa ti p t c phát tri n vào sau v thu ho ch. N uầ ầ ế ụ ể ụ ạ ế
m m hoa phát tri n đã hoàn ch nh (d ng m s ) khi đ c t i n cầ ể ỉ ạ ỏ ẻ ượ ướ ướ
hay có l ng m a trên d i 15 mm thì sau đó 5 - 7 ngày hoa s n , th iượ ư ướ ẽ ở ờ
gian này có th dài h n n u tr c đó hoa ch a phát tri n đ y đ . Càể ơ ế ướ ư ể ầ ủ
phê chè t th ph n (trên d i 90%) còn cà phê v i thì th ph n chéoự ụ ấ ướ ố ụ ấ
(d hoa th ph n). Do đ c đi m th ph n chéo c a cà phê v i vì v yị ụ ấ ặ ể ụ ấ ủ ố ậ
khi chúng ta s d ng h t cà phê v i đ làm gi ng thì khó t o ra m tử ụ ạ ố ể ố ạ ộ
v n cà phê thu n ch ng. Ngày nay m t s n c đã tr ng cà phê v iườ ầ ủ ộ ố ướ ồ ố
b ng các cành giâm thông qua bi n pháp nhân gi ng vô tính. u đi mằ ệ ố Ư ể
c a nhân gi ng vô tính là t o ra các v n cà phê v i thu n ch ng,ủ ố ạ ườ ố ầ ủ
mang các đ c đi m t t c a các cây m đã đ c ch n l c nh : năngặ ể ố ủ ẹ ượ ọ ọ ư
su t cao, ph m ch t t t, c h t to, ch u h n, ch ng ch u sâu b nh ấ ẩ ấ ố ỡ ạ ị ạ ố ị ệ Ở
n c ta bi n pháp này đang đ c th nghi m trên di n tích r ng trongướ ệ ượ ử ệ ệ ộ
s n xu t.ả ấ
- N y m m c a h t:ả ầ ủ ạ H t gi ng sau khi ch bi n n u đ c ngâmạ ố ế ế ế ượ
cho bão hòa n c (t 20 - 24 gi ) sau đem gi nhi t đ t 30 - 32ướ ừ ờ ủ ữ ệ ộ ừ
o
C
thì sau đó t 3 - 5 ngày đã nhú m m khi đ c v tr u ho c bóc vừ ầ ể ả ỏ ấ ặ ỏ
tr u. N u bóc v tr u thì th i gian n y m m nhanh h n so v i khôngấ ế ỏ ấ ờ ả ầ ơ ớ
bóc v .ỏ
- Đ m cây héo c a cây cà phê:ộ ẩ ủ
Đ m cây héo c a cây cà phê là gi i h n đ m trong đ t, câyộ ẩ ủ ớ ạ ộ ẩ ấ
không còn kh năng hút đ c n c đ a đ n hi n t ng làm cho cây càả ượ ướ ư ế ệ ượ
phê b héo.ị
* Đ m cây héo đ i v i cây cà phê con trong v n ng 26 - 27%.ộ ẩ ố ớ ườ ươ
* Đ m cây héo đ i v i cây cà phê tu i kinh doanh: 28 - 30%.ộ ẩ ố ớ ổ
* Gi i h n đ m trong đ t c n ph i t i n c cho cà phê tu iớ ạ ộ ẩ ấ ầ ả ướ ướ ổ
kinh doanh: 30 - 34%.
- Phân b t ng rố ầ ễ: B m tề ặ
c a b r nói chung phát tri n raủ ộ ễ ể
t i mép ngoài c a tán lá. L ngớ ủ ượ
r phát tri n t p trung ch y uễ ể ậ ủ ế
t ng đ t canh tác sâu t 0 - 30ở ầ ấ ừ
cm, chi m t i 85% tr ng l ngế ớ ọ ượ
và th tích c a b r . R c cể ủ ộ ễ ễ ọ
(r chính) có kh năng xuyênễ ả
sâu t i trên d i m t mét, cà phêớ ướ ộ
mít r c c có kh năng xu ngễ ọ ả ố
sâu h n. S phát tri n và phânơ ự ể
b c a b r cà phê có quan hố ủ ộ ễ ệ
t i k thu t tr ng m i (tr ng âm đ đ a b r xu ng sâu d i m t đ tớ ỹ ậ ồ ớ ồ ể ư ộ ễ ố ướ ặ ấ
tránh vùng khô h n l p đ t m t), k thu t bón phân (bón phân theoạ ở ớ ấ ặ ỹ ậ
mép ngoài c a tán, k thu t t g c gi m và t i n c).ủ ỹ ậ ủ ố ữ ẩ ướ ướ
- S phát tri n cành lá: ự ể
Trong đi u ki n thích h p đ phát tri n đ c thêm m t c p cànhề ệ ợ ể ể ượ ộ ặ
hay m t đôi lá ph i c n m t th i gian t 25 - 30 ngày. Cây con sau khiộ ả ầ ộ ờ ừ
tr ng đ c m t năm có kh năng phát tri n t 12 - 14 c p cành, sau khiồ ượ ộ ả ể ừ ặ
tr ng 18 tháng cây đã đ chi u cao đ hãm ng n (nh ng n i chăm sócồ ủ ề ể ọ ữ ơ
t t kh năng sinh tr ng này còn l n h n). S ra cành c a cà phê trênố ả ưở ớ ơ ự ủ
thân theo quy lu t đ i x ng (m i m t đ t có m t c p cành đ i x ng )ậ ố ứ ỗ ộ ố ộ ặ ố ứ
cá bi t có nh ng ch ng cà phê chè t i m t đ t trên thân cho ba cànhệ ữ ủ ạ ộ ố
phân b đ u quanh thân.ố ề
Tùy theo t ng ch ng, t ng vùngừ ủ ừ
sinh thái mà trên cành c p m t cóấ ộ
phát tri n các cành c p hai. N uể ấ ế
đ c c t t a h p lý thì cây cà phê v iượ ắ ỉ ợ ố
có nhi u h cành qu th c p. C uề ệ ả ứ ấ ấ
t o c a m t cây cà phê có nh ng bạ ủ ộ ữ ộ
ph n ch y u sau đây (hình 2):ậ ủ ế
Cành c p m t m c tr c ti p tấ ộ ọ ự ế ừ
thân, th ng th ng góc v i thân ho cườ ẳ ớ ặ
t o thành m t góc nh h n 90ạ ộ ỏ ơ
0
tùy
t ng gi ng và ch ng cà phê. Cácừ ố ủ
cành th c p phát tri n trên cành c pứ ấ ể ấ
1, cành c p 2, c p 3, c p 4 v.v ấ ấ ấ
Ch i v t đ c m c t thân và song song v i thân. N u u n thân cũngồ ượ ượ ọ ừ ớ ế ố
t o thành các ch i v t m c th ng góc v i thân.ạ ồ ượ ọ ẳ ớ
Hình 2: S phân b các lo i cành c a cây cà phêự ố ạ ủ
T các ch i v t có th gi l i đ t o thành các thân m i trong kừ ồ ượ ể ữ ạ ể ạ ớ ỹ
thu t nuôi nhi u thân trên m t g c hay m t thân b sung thay th cácậ ề ộ ố ộ ổ ế
ch i cũ già c i. vi c n m ch c quy lu t ra cành c a cà phê có m t ýồ ỗ ệ ắ ắ ậ ủ ộ
nghĩa đ c bi t đ đi u khi n chúng ph c v cho k thu t t o hình.ặ ệ ể ề ể ụ ụ ỹ ậ ạ
Trong th c t Vi t Nam, cà phê v i có kh năng phát tri n t i cànhự ế ở ệ ố ả ể ớ
c p 8 (hình 3).ấ
C n chú ý t i quy lu t ra qu c a cà phê v i khác v i cà phê chè.ầ ớ ậ ả ủ ố ớ
Các đ t c a cà phê v i sau khi đã ra qu thì năm sau các đ t đó khôngố ủ ố ả ở ố
còn có hoa, qu n a. ng c l i cà phê chè t i nh ng đ t đã cho quả ữ ượ ạ ở ạ ữ ố ả
năm tr c thì năm sau l i ti p t c cho hoa qu (hi n t ng l i hoa trênướ ạ ế ụ ả ệ ượ ạ
đ t cũ). N m đ c quy lu t này đ có bi n pháp c t t a, đi u khi n số ắ ượ ậ ể ệ ắ ỉ ề ể ự
phát tri n cành qu th c p c a cà phê v i t trên nh ng cành đã choể ả ứ ấ ủ ố ừ ữ
qu t nh ng năm tr c.ả ừ ữ ướ
3.Các y u t tác đ ng đ n s sinh tr ng và phát tri n c a cây càế ố ộ ế ự ưở ể ủ
phê.
Đ t đaiấ
Cà phê có th tr ng trên nhi u lo i đ t khác nhau, trong đó đ t ba-ể ồ ề ạ ấ ấ
zan là m t trong nh ng lo i đ t lý t ng đ tr ng cà phê, vì các đ cộ ữ ạ ấ ưở ể ồ ặ
đi m lý hóa tính t t, và t ng dày c a lo i đ t này. Yêu c u c b nể ố ầ ủ ạ ấ ầ ơ ả
c a đ t tr ng cà phê là có t ng sâu t 70 cm tr lên, có đ thoátủ ấ ồ ầ ừ ở ộ
n c t t (không b úng, l y). Các lo i đ t th ng th y Vi t Namướ ố ị ầ ạ ấ ườ ấ ở ệ
trên các vùng cao nh granit, sa phi n th ch, phù sa c , g nai, đáở ư ế ạ ổ ờ
vôi, d c t đ u tr ng đ c cà phê. cà phê v n có kh năngố ụ ề ồ ượ Ở ườ ả
tr ng đ c c n i có đá l đ u, nh ng n i đ t d c v n tr ngồ ượ ả ở ơ ộ ầ ở ữ ơ ấ ố ẫ ồ
đ c cà phê n u làm t t công trình ch ng xói mòn. Dù tr ng trênượ ế ố ố ồ ở
lo i đ t nào nh ng vai trò c a con ng i có tính quy t đ nh trongạ ấ ư ủ ườ ế ị
vi c duy trì, b o v nâng cao đ phì nhiêu c a đ t. Ngay c trên đ tệ ả ệ ộ ủ ấ ả ấ
ba-zan, n u cà phê không đ c chăm sóc t t v n d n t i hi n t ngế ượ ố ẫ ẫ ớ ệ ượ
cây m c còi c c, năng su t th p. Ng c l i nh ng n i khôngọ ọ ấ ấ ượ ạ ở ữ ơ
ph i là đ t ba-zan n u đ m b o đ c đ l ng phân h u c , vôả ấ ế ả ả ượ ủ ượ ữ ơ
c , gi i quy t t t cây đ u đ , phân xanh tr ng xen, t g c t t cùngơ ả ế ố ậ ỗ ồ ủ ố ố
các bi n pháp thâm canh t ng h p khác nh t i n c v n có khệ ổ ợ ư ướ ướ ẫ ả
năng t o nên các v n cà phê có năng su t cao. ạ ườ ấ
Khí h uậ
Không ph i vùng nào trên trái đ t cũng tr ng đ c cà phê. Ngoàiả ở ấ ồ ượ
y u t đ t đai, cây cà phê còn đòi h i m t s yêu c u v nhi t đ ,ế ố ấ ỏ ộ ố ầ ề ệ ộ
m đ , l ng m a, ánh sáng, gió. Vì v y, khi ch n vùng tr ng càẩ ộ ượ ư ậ ọ ồ
phê ph i chú ý t i các y u t r t quan tr ng này. ả ớ ế ố ấ ọ
- Nhi t đ :ệ ộ Nói chung trong ph m vi nhi t đ t ng đ i r ng tạ ệ ộ ươ ố ộ ừ
50C đ n 320C cây cà phê v n có kh năng t n t i, sinh tr ng vàế ẫ ả ồ ạ ưở
phát tri n. Song ph m vi nhi t đ phù h p đ i v i t ng gi ng càể ạ ệ ộ ợ ố ớ ừ ố
phê có khác nhau.
- Cà phê a n i mát và h i l nh. Ph m vi thích h p t 180C - 250C,ư ơ ơ ạ ạ ợ ừ
thích h p nh t t 20 - 220C. Do yêu c u v nhi t đ nh v y nênợ ấ ừ ầ ề ệ ộ ư ậ
cà phê chè th ng đ c tr ng mi n núi có đ cao t 600 - 2.500ườ ượ ồ ở ề ộ ừ
m (nguyên quán cà phê chè là Ethiopie n i có đ cao trên d iở ơ ộ ướ
2.000 m). Các n c tr ng cà phê chè có ph m v th m ngon nh :ướ ồ ẩ ị ơ ư
Kenya, Tanzania, Ethiopie, Côlombia th ng đ c tr ng n i cóườ ượ ồ ở ơ
đ cao t 800 m tr lên. Ng c l i cà phê v i thích n i nóng m.ộ ừ ở ượ ạ ố ở ơ ẩ
Ph m vi nhi t đ thích h p t 22 - 260C, song gi i h n nhi t đạ ệ ộ ợ ừ ớ ạ ệ ộ
thích h p nh t t 24 - 260C. Nhi t đ gi m xu ng t i 00C làm thuiợ ấ ừ ệ ộ ả ố ớ
cháy các đ t non, n u kéo dài làm cháy c lá già đ c bi t là vùngọ ế ả ặ ệ
hay xu t hi n s ng mu i. Gió rét và gió nóng đ u b t l i đ i v iấ ệ ươ ố ề ấ ợ ố ớ
sinh tr ng c a cây cà phê. ưở ủ
- L ng m a:ượ ư
L ng m a c n thi t đ i v i cây cà phê chè th ng 1.300 mm - 1.900ượ ư ầ ế ố ớ ườ
mm, còn đ i v i cà phê v i c n t 1.300 - 2.500 mm. N u l ng m aố ớ ố ầ ừ ế ượ ư
đ c phân b t ng đ i đ u trong năm có m t mùa khô h n ng n vàoượ ổ ươ ố ề ộ ạ ắ
cu i và sau v thu ho ch, nhi t đ th p thì thu n l i cho quá trình phânố ụ ạ ệ ộ ấ ậ ợ
hóa m m hoa c a cây cà phê. Đ i v i cà phê mít có yêu c u v nhi t đầ ủ ố ớ ầ ề ệ ộ
và l ng m a t ng t nh cà phê v i. Song cây cà phê mít có b r ănượ ư ươ ự ư ố ộ ễ
sâu, vì v y có th tr ng nh ng n i có l ng m a ít h n. ậ ể ồ ở ữ ơ ượ ư ơ
Nhìn chung, n c ta l ng m a phân b không đ u. L ng m a t pở ướ ượ ư ố ề ượ ư ậ
trung kho ng 70 - 80% vào trong mùa m a gây ra hi n t ng th a n c.ả ư ệ ượ ừ ướ
Mùa khô th ng kéo dài t 3 - 5 tháng, nh ng l ng n c m a ch chi mườ ừ ư ượ ướ ư ỉ ế
t 20 - 30%, do v y có nhi u n i cây cà phê thi u n c nghiêm tr ng đ cừ ậ ề ơ ế ướ ọ ặ
bi t là các t nh Tây Nguyên và mi n Đông Nam B . Đ kh c ph c hi nệ ỉ ở ề ộ ể ắ ụ ệ
t ng này, v n đ t g c gi m, đai r ng phòng h , cây che bóng vàượ ấ ề ủ ố ữ ẩ ừ ộ
t i n c có m t ý nghĩa quan tr ng. ướ ướ ộ ọ
- m đ :Ấ ộ
m đ c a không khí ph i trên 70% m i thu n l i cho sinh tr ng vàẨ ộ ủ ả ớ ậ ợ ưở
phát tri n c a cây cà phê. Đ c bi t là giai đo n cà phê n hoa c n ph i cóể ủ ặ ệ ạ ở ầ ả
m đ cao, do đó t i n c b ng bi n pháp phun m a r t thích h p choẩ ộ ướ ướ ằ ệ ư ấ ợ
quá trình n hoa c a cà phê. m đ quá th p c ng v i đi u ki n khô h n,ở ủ Ẩ ộ ấ ộ ớ ề ệ ạ
nhi t đ cao d n t i h u qu làm cho các m m, n hoa b thui, qu non bệ ộ ẫ ớ ậ ả ầ ụ ị ả ị
r ng. ụ
- Ánh sáng:
Cà phê chè là lo i cây thích ánh sáng tán x (ngu n g c m c trong r ngạ ạ ồ ố ọ ừ
th a t i châu Phi), ánh sáng tr c x làm cho cây b kích thích ra hoa quá đư ạ ự ạ ị ộ
d n t i hi n t ng khô cành, khô qu , v n cây xu ng d c nhanh, ánhẫ ớ ệ ượ ả ườ ố ố
sáng tán x có tác d ng đi u hòa s ra hoa, phù h p v i c ch quang h pạ ụ ề ự ợ ớ ơ ế ợ
t o thành và tích lũy ch t h u c có l i cho cây cà phê, gi cho v n câyạ ấ ữ ơ ợ ữ ườ
lâu b n, năng su t n đ nh. Cà phê v i là cây thích ánh sáng tr c x y uề ấ ổ ị ố ự ạ ế
(nguyên quán cà phê v i m c r i rác ven bìa R NG CH U PHI). ố ọ ả Ừ Ở Ấ Ở
nh ng n i có ánh sáng tr c x v i c ng đ m nh thì cây cà phê v i c nữ ơ ự ạ ớ ườ ộ ạ ố ầ
l ng cây che bóng đ đi u hòa ánh sáng, đi u hòa quá trình quang h pượ ể ề ề ợ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét